Basamaklı Piramit, Eski Mısır’daki
ilk büyük taş yapı olarak tarihteki yerini alır. Kral Djoser döneminde, M.Ö.
27. yüzyılda inşa edilen bu piramit, sadece bir mezar değil, büyük bir mimari devrim özelliği taşımaktadır.
[1] Yapının mimarı İmhotep’tir. Kendisi dönemin
veziri ve Güneş Tanrısı Ra'nın kültünün başrahibidir. Djoser’in saltanatı dönmemindeki
en önemli hadiselerden biri krallar artık güneyde değil, kuzeyde defnedilmeye
başlamasıdır bu da bize devlet kontrolünün daha merkezi hale geldiğini göstermektedir.
[2] [3] [4]
İlk olarak düz ve dikdörtgen bir
mastaba (basit bir mezar) olarak başlayan yapı, zamanla altı basamaklı bir
piramide dönüştürülmüştür. Bu yapı, kireçtaşı bloklarla inşa edilmiş ve
toplamda 60 metre yüksekliğe ulaşmıştır. Yapım süreci, daha önce çamur tuğlayla
yapılan mezar yapılarından çok daha zordu ama taş kullanımı sayesinde daha
sağlam ve kalıcı bir anıt mezar ortaya çıkmıştır. Bu nedenle İmhotep ilerleyen
yüzyıllarda tanrılaştırılmış ve Ptah’ın oğlu olarak kabul edilmiştir. [5]
Piramitin çevresinde toplam 15
hektarlık bir alanı kaplayan büyük bir kompleks yer alır. [6] İçinde avlular, sahte
tapınaklar, serdab denilen heykel odaları, sed-festivali alanı ve çeşitli tören
mekanları bulunur. Kuzey tarafında yer alan serdab odasında Djoser’in heykeli
yer alır ve bu heykel bugün Kahire Müzesi’ndedir. Serdab’ın ön duvarında iki
göz deliği bulunur, bu sayede kralın ruhunun dış dünyaya bakabileceğine
inanılmıştır.
Kompleksin altında ise 28 metre
derinliğe kadar inen çok sayıda tünel, oda ve depo yer alır. Bu yer altı
odalarında yaklaşık 40.000 taş kap bulunmuştur. Bazı bölümlerde ise Kral
Djoser’in kabartmaları ve mavi fayans kaplamalar görülür. Ayrıca kompleksin güney
kısmında, cenaze törenlerinin sembolik olarak tekrarlandığı sed-festivali için
kullanılan büyük bir avlu vardır. Bu festival, kralın gücünü yenilemek amacıyla
düzenlenirdi ve çok eski zamanlardan beri bilinir.
[1] Mark Lehner, The Complete
Pyramids: Solving the Ancient Mysteries, Thames & Hudson, New York, 1997,
s.65-70.
[2] Zahi Hawass, The Giza Pyramids:
History and Secrets, American University in Cairo Press, Cairo, 2009,
s.72-75.
[3] Salima Ikram, Death and Burial
in Ancient Egypt, University of Chicago Press, London, 2003, s.92-95.
[4] Toby Wilkinson, The Rise and Fall of Ancient Egypt,
Random House, New York, 2010, s. 120-125.
[5] Ahmed Fakhry, The Pyramids of
Egypt, Al-Ahram, Cairo, 1971, s.
110-115.
[6] Dieter Arnold, The Temples of
Ancient Egypt, Routledge, London, 1999, s. 110-115.
